Η "σκιωδης δραχμη"- "The shadow drachma"-

Άκουσα τον Λουκά Παπαδήμο να περιγράφει πως η Ελληνική οικονομία απώλεσε περισσότερο απο 30% της ανταγωνιστικότητας της τα τελευταία 7 χρόνια και μου ήρθαν στον νού οι κατά καιρούς συζητήσεις μου με ανθρώπους της οικονομίας.
Της πραγματικής οικονομίας, άνθρωποι που επιχειρούν είτε ως επιχειρηματίες, είτε ως καταναλωτές. Πάντα πίστευα ότι η σκιώδης δραχμή είναι παρούσα. Δεν την βλέπεις, δεν την χρησιμοποιείς αλλά πάντα την αισθάνεσαι. Πώς την αισθάνεσαι ; Στις συναλλαγές σου . Οι τιμές ανέβαιναν με ρυθμό πέρα του ονομαστικού πληθωρισμού σε όλα τα αγαθά πρώτης ανάγκης η και πολυτελείας τα προηγούμενα έτη, και βέβαια θα συνεχίζουν να ανεβαίνουν παρότι διανύουμε μια άνευ προηγουμένου περίοδο ύφεσης. 

Να αναφέρω εδώ- πολύ βασικά, σχεδόν απλοϊκά- οτι οι τιμές μπορούν να ανέβουν -η και να πέσουν- από δυο μόνο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι άνοδος από υπερβάλλουσα ζήτηση η αυτό που περιγράφουν οι οικονομολόγοι ως Demand Pull Inflation, ο δεύτερος λόγος είναι αύξηση του κόστους που αναγκαστικά μετακαλείται στον καταναλωτή και περιγράφεται ως  Cost Push inflation. Οποιοσδήποτε άλλος λόγος και να σας πούνε ότι επηρεάζει τις τιμές- αν το φιλοσοφήσετε- είναι λόγο του πρώτου η του δεύτερου λόγου  

Ας το δούμε όμως λίγο πιο τεχνοκρατικά. Η Ελλάδα μετά απο μια μικρή και ήσυχη περίοδο στο European Rotation Mechanism της επετράπη η είσοδο στην Ευρωζώνη το 2002. Η παραμονή της στο ERM κατά την ήσυχη αυτή περίοδο χωρίς προβλήματα, μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η οικονομία μας πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις για είσοδο σε μια σκληρή νομισματική ένωση και μας γέμισε αυτοπεποίθηση για το επερχόμενο μέλλον.  Παράλληλα όμως πραγματοποιήθηκε ένα χωρίς προηγούμενο πρόγραμμα υποδομών με αφορμή τούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 το οποίο χρηματοδοτήθηκε μέσω δανεισμού. Μέχρι εδώ, δηλαδή μέχρι και το τέλος των Ολυμπιακών αγώνων τα πράγματα κύλισαν ομαλά και χωρίς αποκλίσεις με το κράτος να κρατά έναν πολύ ενεργό ρόλο στην διαχείριση των πόρων και των υποδομών. Ο συνδυασμός της αυξημένης κρατικής δαπάνης, περιορισμένων ανθρωπίνων πόρων σε συνδυασμό με την έκρηξη του μη μισθολογικού κόστους εργασίας οδήγησε σε μια ταχεία αλλά ελεγχόμενη άνοδο των τιμών. Τα μεγάλα λάθη όμως, έγιναν  από εκεί και ύστερα. 

Οι Ολυμπιάδες, Μουντιάλ και άλλου είδους Mega-projects θεωρούνται παρακαταθήκη για το μέλλον. Δηλαδή δημιουργούν προϋποθέσεις ταχείας ανόδου του ΑΕΠ μέσω των υποδομών αλλά και το διεθνές άνοιγμα που δημιουργούν σε μία οικονομία. Παράλληλα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ολοένα και μικρότερη συμμετοχή του κράτους στην οικονομία. Με την προϋπόθεση ότι αυτά συμβαίνουν οι οικονομία περνάει σε ένα μεταβατικό στάδιο όπου το κράτος ολοένα μειώνει τις ανάγκες δανεισμού του και ο ιδιωτικός τομέας αναπληρώνει την συμμετοχή του κράτους στην οικονομία.
Από το 2004 και μετά είδαμε όμως και την ιδιωτική κατανάλωση αλλά και το κράτος να γιγαντώνονται. Αν θεωρήσουμε λοιπόν ότι αυτό είναι κάτι φυσιολογικό-ως και ζητούμενο προσδοκώμενο- για τον ιδιωτικό τομέα-μέχρι το όριο του "επιθυμητού" ρυθμού πληθωρισμού- σίγουρα είναι αφύσικο για τον δημόσιο -και ιδιαίτερα για έναν δημόσιο τομέα που την περίοδο αυτή διοικείται από μια αυτό προσδιορισμένη φιλελεύθερη παράταξη-.
Εδώ η κατάσταση της σκιώδους δραχμής περιπλέκεται ακόμη περισσότερο. Το κράτος βλέπετε δεν είναι υποχρεωμένο από κανένα νόμο η μέτοχο να είναι κερδοφόρο η έστω break-even, έτσι δημιουργείτε το επικίνδυνο μόρφωμα ενός κράτους που πληρώνεται, συναλλάσσεται και καταναλώνει σε ευρώ-μέσω δανεισμού για το ποσό του ελλείμματος τουλάχιστον- αλλά η παραγωγικότητα του είναι επιπέδου δραχμής  1980. Αρχίζουμε να βλέπουμε τώρα το πρόβλημα της σκιώδους δραχμής που κρύβεται καλά πίσω από το γυαλιστερό ευρώ. Έχουμε λοιπόν έναν ηρωικό ιδιωτικό τομέα του οποίου η πραγματική παραγωγικότητα ανεβαίνει συνέχεια και από τη άλλη έχουμε έναν αχανή δημόσιο τομέα με ανύπαρκτη παραγωγικότητα- και για το οποίο δεν ευθύνονται οι δημόσιοι υπάλληλοι-. Το κράτος Κρόνος λοιπόν είναι τεμπέλης αλλά δεν είναι και βλάκας. Έτσι λοιπόν η άσβεστη μανία του για επιβίωση το οδηγεί στο να πάρει χρήματα από αυτόν που θεωρεί ότι έχει. Έτσι λοιπόν στρέφεται με μανία στον ιδιωτικό τομέα μέσω εισφορών, φόρων και αύξησης του μη μισθολογικού κόστους για να χρηματοδοτήσει την γύμνια του. Με αυτό τον τρόπο μεγαλώνει ακόμη περισσότερο την προηγούμενη ανισορροπία και εκμηδενίζει οποιοδήποτε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έχει δημιουργηθεί στον ιδιωτικό τομέα, αφήνοντας τον στο έλεος του αμείλικτου πλέον διεθνούς ανταγωνισμού. Οι νέοι εργαζόμενοι παράλληλα αντιλαμβάνονται ότι έχουν μόνο να χάσουν αν εργασθούν στον ιδιωτικό τομέα και έχουμε μια ροή παραγωγικών δυνάμεων να κατευθύνεται προς ένα καθαρά αντιπαραγωγικό τομέα.

Πιθανές λύσεις λοιπόν είναι

• Απελευθέρωση Επαγγελμάτων 

• Σύνδεση μισθών δημοσίου τομέα με παραγωγικότητα-ιδιαίτερα στίς ΔΕΚΟ-

•   Θεσμική και Συνταγματική κατοχύρωση δημοσιοοικονομικών στόχων

• Άμεση μείωση του ελλείμματος με οτι συνέπειες αυτό έχει βραχυχρόνια

• Μείωση φόρων σε εξαγωγικής κατεύθυνσης εταιρίες και αύξηση σε εισαγωγικής

• Καθιέρωση των τριών κλιμάκων ΦΠΑ σε προιόντα 1ης, 2ης και 3ης ανάγκης

• Ελάχιστη κρατική παρέμβαση του κράτους στην  αγορά και μόνο σε περιπτώσεις που η αγορά αποτυγχάνει

• Συνταγματική καθιέρωση του Κράτους και της συνέχειας του μακριά από κομματικές ομήρειες 

• Προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος ισοζυγίου πληρωμών 

• Μείωση στο ελάχιστο επιτρεπόμενο και δυνατό της έμμεσης φορολογίας- η έμμεση φορολογία είναι ένας παρωχημένος και άδικος θεσμός που κατά την διάρκεια εφαρμογής του είχε μη φοροεισπρακτικούς σκοπούς. Στόχος ήταν ο έλεγχος του πληθωρισμού σε περιόδους ραγδαίας αύξησης του ΑΕΠ, ecomonic stabilizer-

• Κίνητρα σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών για εγκατάσταση στην χώρα, χρήση του υψηλού επιπέδου εργατικού δυναμικού  

• Διακομματική συνταγματικά κατοχυρωμένη επιτροπή χάραξης πολίτικης και ελέγχου  στους τομείς, Οικονομίας, Άμυνας, Παιδείας και Εξωτερικής Πολιτικής

• Δημιουργία κοιτίδας έρευνας και καινοτομίας και χάραξη πολιτικής για άμεση εμπορική αξιοποίηση 

• Καθιέρωση Αγγλικής γλώσσας διδασκαλίας στα Πανεπιστήμια

• Επαναδιαπραγμάτευση σημαντικών συμβάσεων π.χ. Αερολιμένας Αθηνών, το ακριβότερο αεροδρόμιο στην Ευρώπη και ταυτόχρονα μοναδική πύλη εισόδου στήν χώρα

αυτοδιαγνωστικές προδιαγραφές, απαιτεί επένδυση στην πραγματική γνώση που αποτελεί και την μόνη άμυνα στήν φοβία.